De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid ziet Artificiële Intelligentie (AI) als dé nieuwe systeemtechnologie: een technologie die de maatschappij wezenlijk verandert. Dit is helemaal in lijn met de visie en de doelstellingen van de Nederlandse AI Coalitie (NL AIC). Vanaf het begin is er aandacht geweest voor maatschappelijke impact van AI, specifiek binnen de bouwsteen Mensgerichte AI. In lijn met het ELSA concept zijn drie speerpunten vastgesteld: Ethical, Legal and Societal Aspects. In het eerder gepubliceerde manifest ‘Mensgerichte Artificiële Intelligentie: Een oproep voor zinvolle en verantwoorde toepassingen’ van Mensgerichte AI staat het volgende over ethiek:

‘Al te vaak wordt ethiek geassocieerd met een soort externe beoordeling, zoals een medisch-ethische toetsingscommissie beoordeelt of een bepaald onderzoek wel of niet uitgevoerd mag worden. Maar de ethiek van Artificiële Intelligentie moet zich juist met de techniek verbinden. Het gaat erom het samenspel tussen AI, data, mens en samenleving op een goede manier te begeleiden, en in een participatief proces te zoeken naar zinvolle en verantwoorde toepassingen. Door te identificeren welke impact concrete AI-systemen en de onderliggende data kunnen hebben op mens en maatschappij, te benoemen welke waarden daarbij in het geding zijn en die waarden sturend te laten zijn in het ontwerp van het algoritme, voor de maatschappelijk-organisationele inbedding en voor het gebruik van die systemen.

Op deze manier blijft het ontwikkelen van mensgerichte en maatschappelijk verantwoorde AI niet bij het formuleren van algemene principes, maar heeft ethiek haar startpunt in de concrete praktijk. Welke technologie wordt in welke omgeving gebruikt? Voor welke actoren is dat relevant? Wat zijn hun waarden? En hoe kom je tot een (meer) ethische inrichting van AI in onze maatschappij.

Het leidt tot een ethiek ‘van binnenuit’ en niet alleen ‘van buitenaf’. Bovendien krijgt ethiek hierdoor niet alleen een negatieve, maar ook een positieve rol: naast het formuleren van de grenzen van wat we niet willen, richt ze zich op het formuleren van de voorwaarden/handelingsopties om te bereiken wat we wel willen.’ Het is een ontwerpende ethiek.

Meer informatie

Spreekt het onderwerp u aan? Bezoek dan de pagina over het ELSA concept. We nodigen u tevens uit het interview met Jeroen van den Hoven, Sophie Kuijt en Kolja Verhage te lezen over de aanpak van de Nederlandse AI Coalitie, AI blijft mensenwerk.  U kunt ook het hernieuwde Manifest Mensgerichte AI raadplegen of u abonneren op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.