AI zal in de naaste toekomst grote impact hebben op een breed veld van sectoren en het werk van mensen die daarin werkzaam zijn. De ontwikkelingen gaan razendsnel. De vraag naar AI-talent groeit zo snel dat de uitstroom uit het reguliere onderwijs dat tempo niet kan bijhouden. Ook voor de reeds werkende professionals geldt dat de impact van AI het noodzakelijk maakt om fors en regelmatig bij te scholen. Op nationaal niveau hebben NL AIC en AiNed daarom met Learning Communities voor AI het initiatief genomen om op alle niveaus te voorzien in voldoende mensen met AI-expertise en AI- affiniteit. Alleen dan kunnen we de maatschappelijke en economische kansen voor Nederland blijven verzilveren.
Wat is het probleem?
Er is onvoldoende snelheid in doorvertaling van nieuwe kennis uit innovatie en onderzoek. Ook is er onvoldoende opleidingscapaciteit en dat leidt tot een numerus fixus bij diverse instellingen waardoor de beperkte groei die er is, dreigt te stagneren. Tevens is er een mismatch tussen vraag en aanbod, de uitstroom uit het regulier onderwijs kan die snel groeiende vraag niet bijhouden, daardoor ontstaan groeiende tekorten. Tevens is er nog geen systematisch aanbod voor bijscholing. Met name is informeel leren belangrijk, bijvoorbeeld in het mkb, waar andere vormen van leren (zoals informeel leren en leren op de werkplek) enorm belangrijk zijn.
Het bedrijfsleven ziet het gebrek aan talent als de belangrijkste barrière voor verdere groei in hun AI- activiteiten. Ook is het zo dat bedrijven, publieke organisaties en professionals zelf nog te weinig in scholing en training in AI en de toepassing ervan investeren.
In de toepassingsgebieden ligt enorme potentie voor het gebruik en toepassing van AI. Maar juist in die sectoren buiten de ICT is er nog onvoldoende kennis en ervaring. Ook is er een gebrek aan samenwerking, wat noodzakelijk is om gebruik te maken van het potentieel.
Er is vanuit bedrijven en publieke organisaties een zeer sterke groeiende vraag naar AI-talent. In Nederland is die vraag in afgelopen jaren met ongeveer een factor 5 toegenomen. Het gaat dan zowel om mensen op expertniveau als om mensen die hun talent in toepassings- gebieden kunnen inzetten.
Ontwikkelen van Learning Communities
Om deze tendens te keren zal er op verschillende fronten actie worden ondernomen. AI als sleutel- en systeemtechnologie vereist ook dat bij de uitdagingen van ondernemers verschillende perspectieven bij elkaar komen. En ook het leren van elkaars ervaringen over sectorgrenzen heen is voor de grote maatschappelijke vraagstukken essentieel. De nieuwste inzichten op het gebied van ‘leren’, zoals o.a. neergezet door de landelijke werkgroep Kennisbasis, laten zien dat ‘innoveren, werken en leren’ compact tegen elkaar aan georganiseerd moeten worden om maximaal effect te bereiken. Dat zal gebeuren via Learning Communities in lijn met de methodiek zoals de Topsectoren die in hun gezamenlijke aanpak in de Roadmap Human Capital Topsectoren hebben neergelegd.
Binnen die Learning Communities werken bedrijven, onderwijs en innovatielabs nauw met elkaar samen om nieuwe AI-toepassingen bruikbaar te maken in de praktijk van die organisaties en de mensen daarvoor op een pragmatische manier op te leiden.
Initiatieven voor Learning Communities kunnen vanuit alle partijen worden genomen. Dat kan vanuit het onderwijs, maar evengoed vanuit innovatielabs of vanuit samenwerkende bedrijven.
Samenwerken in de regio
Regionaal bestaan er al veel en belangrijke samenwerkingsstructuren. Voorbeelden daarvan zijn de Innovatielabs, Centres of Expertise, Centra voor Innovatief Vakmanschap, lectoraten en practoraten. Ook zijn er scholingsloketten en scholingsinstrumenten voor de ondersteuning van het (regionaal) mkb. Met de Learning Communities wordt hierop voortgebouwd. Ook wordt graag gebruikgemaakt van de rol en expertise die regionale AI-hubs hebben. Zij hebben voor hun eigen regio zicht op de belangrijkste focusgebieden (AI-topics, AI-toepassingsgebieden, etc.), ze kennen de partijen en hun ambities en kunnen vraag en aanbod bij elkaar brengen.
Hogescholen aan de slag samen met AI-hubs
Tijdens een kickstart-project vanuit de Nederlandse AI Coalitie onderzochten in 2023 zes hogescholen samen met early adaptors uit het mkb en publieke organisaties, inclusief overheden, hoe zij een uitdaging kunnen oppakken. Bijvoorbeeld de energietransitie in de gebouwde omgeving. De pilot met Learning communities bood de kans om aan de hand van praktijkervaring veel te leren over de wijze waarop learning communities werken en het belang van regionale inbedding.
Delen kennis en ervaringen pilot
In een overkoepelend, coördinerend programma werd de kennis en ervaringen uit de zes trajecten gedeeld en geborgd. Dit programma werd uitgevoerd door het overkoepelende lectorenplatform voor Praktijkgericht ICT onderzoek, PRIO, met Windesheim als penvoerder en coördinator.
Het doel was om vanuit de ervaringen breed inzetbare praktische tools, instrumenten, een casuïstiek voor onderwijs en trainingen te ontwikkelen. De resultaten van het afgeronde pilotprogramma zijn samengevat in een overzicht dat u hier kunt raadplegen: Resultaat van de Pilot Learning Communities Applied AI. Hierin worden de onderzoeks- en leerervaringen toegelicht en zijn er aandachtspunten en adviezen geformuleerd. Lees hier meer over deze pilot.
Interesse?
Interesse in meer informatie over de inzet van learning communities? Lees meer op de website van Human Capital Topsectoren of raadpleeg de informatie over de call AiNed Learning Communities die in 2024 plaatsvindt op de website van het AiNed programma.