Met de komst van Generatieve AI heeft de inzet van Artificiële Intelligentie (AI) een vogelvlucht genomen in de creatieve sector. Denk hierbij aan het gebruik van ChatGPT voor nieuwsberichten, Midjourney voor het maken van afbeeldingen en zelfs de eerste films zijn al gemaakt door AI. Dit zijn mooie ontwikkelingen, maar het blijft wel belangrijk om goed na te denken waar wel en waar niet AI in te zetten. Wat gebeurt er met de data die we gebruiken als input en hoe zorgen we voor de juiste output die ons cultureel erfgoed vertegenwoordigd? Dit is een vraag waar de werkgroep Cultuur en Media zich mee bezighoudt.
AI heeft als technologie momenteel al een niet te onderschatten invloed op ons alledaagse leven, en dit zal blijven toenemen. Sterker nog: de Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid (WRR) heeft het over ‘een systeemtechnologie die de samenleving fundamenteel zal veranderen’. Dat geeft meteen het belang van de toepassing van AI in cultuur en media aan, want in die sectoren gebeurt vaak het nodige verkenningswerk. Daar worden kritische vragen gesteld. En daar vinden ook creatieve gedachtenexperimenten plaats, die tot nieuwe inzichten kunnen leiden. Daarbij richten die cultuur- en media-uitingen zich op verschillende doelgroepen. De distributie vindt plaats via diverse kanalen, zoals televisieprogramma’s, nieuwe media, tentoonstellingen, debatten en concerten. Dankzij die mix van doelgroepen en kanalen bestaat de mogelijkheid om heel Nederland te betrekken bij het doorlopende debat over AI en de gewenste rol van de toepassing van AI in onze samenleving.
Introductie werkgroep voorzitter
Kansen van toepassing van AI in Cultuur en Media
Er zijn verschillende kansen voor het gebruik van AI binnen de cultuur- en mediasector, een kleine greep uit de diverse mogelijkheden:
- Het op grote schaal analyseren van erfgoedcollecties in tekst, beeld en geluid om zo trends te ontdekken die kunnen helpen bij het onderzoeken van maatschappelijke vraagstukken.
- Cultuur inclusiever te maken, bijvoorbeeld voor mensen met een beperking, of oudere bevolkingsgroepen toegang te bieden.
- Journalisten ondersteunen door data nog beter doorzoekbaar te maken en door onderzoeksjournalistiek (fact checking) te faciliteren.
- Het gebruikmaken van fysieke en virtuele ‘robots’, die het publiek via chatbots, gesproken conversaties, als museumgids of in een game setting toegang geven tot media en cultuur.
- Het vormgeven van hyper-gepersonaliseerde presentatievormen die bijdragen aan een rijkere beleving, bijvoorbeeld door met AI een op gebruikerservaringen afgestemde dansvoorstelling te maken op basis van eerder opgenomen dansrepetities.
En waar dat plaats kan vinden? In de eerste plaats online. Digitale distributiekanalen bieden mooie kansen om een breed publiek op een aantrekkelijke manier kennis te laten maken met mogelijkheden van AI en na te laten denken over hoe die technologie op een mensgerichte en verantwoorde manier kan worden ingezet. De traditionele mediakanalen, zoals kranten en televisie, spelen ook nog steeds een niet te onderschatten rol. Daarbij zou het goed zijn om ook in de publieke ruimte aandacht te vragen voor de kansen en uitdagingen van AI. Bibliotheken en musea zijn bijvoorbeeld goede locaties om de maatschappelijke discussie met burgers over dat onderwerp aan te jagen.
Werkgroep beoogt gemeenschappelijke AI-strategie
Aangezien AI een niet te onderschatten impact zal krijgen op onze toekomstige maatschappij, pleit de werkgroep Cultuur en Media voor een gemeenschappelijke AI-strategie voor zowel de cultuur- als mediasector. Daarbij streeft de werkgroep naar een ecosysteem met een evenwichtige afspiegeling van de maatschappij na. Naast culturele organisaties en mediabedrijven is het van groot belang hier publieke organisaties, kennisinstellingen, bedrijven en inwoners van Nederland bij te betrekken.
Meer informatie
Wat zijn belangrijke aandachtspunten als het gaat om de inzet van AI binnen de cultuur- en mediawereld? Waar wordt die technologie al met succes ingezet? Welke potentie hebben AI-toepassingen? En wat is er nodig om alle cultuur- en mediaorganisaties AI-ready te maken? De antwoorden op dat soort vragen zijn te lezen in de door de werkgroep geschreven position paper: ‘De Kunst van AI voor iedereen: de verbindende kracht van cultuur en media’. Het doel van die publicatie is om innovatie op het gebied van AI voor de cultuur- en mediasector in Nederland te bevorderen.
Geïnteresseerd in dit thema en wilt u actief bijdragen? Word deelnemer van de NL AIC en profiteer van de kennis en het netwerk rondom Cultuur en Media en andere relevante AI-thema’s.
