Project Krant en Foto’s: met behulp van AI een rijke collectie aan persfoto’s ontsluiten

Gepubliceerd op: 22 december 2021

Tal van iconische foto’s staan op ons netvlies gebrand. Denk bijvoorbeeld aan de Chinese protestant die op het Plein van de Hemelse Vrede een rij tanks tegenhield of Dolle Mina’s die hun blote buiken toonden met de tekst ‘baas in eigen buik’. De foto is een momentopname van de werkelijkheid en wordt gebruikt in kranten om een verhaal te vertellen. Maar waar komen de foto’s vandaan? Hebben persfotografen misschien meer foto’s van die ene gebeurtenis gemaakt? En welke verhalen zijn erover geschreven in de krant?
Persfotografen maken van een gebeurtenis vaak meerdere foto’s. Daarvan verschijnt er meestal maar één in de krant. Tegenwoordig zijn zowel de krant als de originele fotoserie van de persfotograaf veelal in gedigitaliseerde vorm terug te vinden. Maar het zoeken naar deze bronnen en het leggen van verbindingen daartussen is vooralsnog handwerk.

Inzet van Artificiële Intelligentie

In dit project wordt beeldherkenning als één van de AI-technieken ingezet om foto’s in persfotocollecties en in krantencollecties met elkaar te verbinden en de rijkdom van persfotoarchieven beter te ontsluiten. Hierdoor wordt het makkelijker om het volledige verhaal van een enkele persfoto te achterhalen.

Het complete verhaal achter één foto in de krant

De betekenis die AI kan hebben om onze perspectieven op het verleden te verrijken, wordt geïllustreerd door het verhaal van Minka Hodzic. Als elfjarig meisje vluchtte Minka met haar familie in 1993 vanuit Bosnië naar Nederland. Van haar aankomst in Haarlem wordt verslag gedaan in het Haarlems Dagblad, inclusief een foto waarop zij met haar moeder te zien is. Als Minka een kwart eeuw later op zoek gaat naar haar verleden, komt zij er tot haar verbazing achter dat de destijds aanwezige persfotografen van Fotopersbureau De Boer niet één of enkele foto’s maakten, maar 57. Uiteindelijk blijken dit de oudst bewaarde beelden van haar familie en vrienden te zijn. De ontdekking van deze foto’s heeft Minka geholpen om het ontbrekende deel van haar leven te reconstrueren. Na een jarenlange zoektocht kon Minka deze periode afsluiten. Ze kwam erachter dat haar verhaal relevant was voor de huidige vluchtelingenstroom. Dankzij haar verhaal realiseer je je het belang van het verbinden van erfgoedcollecties om het verborgen verhaal te achterhalen.

Gebruikers kunnen aan het eind van het project een zoekvraag opgeven op www.krant-en-fotos.nl, waarbij AI zal helpen om het juiste antwoord te vinden. Het gaat in bij dit project vooralsnog om foto’s uit de jaren 70 uit Nieuwsblad van het Noorden, IJmuider Courant en Haarlems Dagblad.

Ontwikkeling van beeldherkenning stimuleren

Voor het verbinden door middel van AI van de kranten en de foto’s hebben het Noord-Hollands Archief, Groninger Archieven, de technologiebedrijven Sioux Technologies en Picturae, en de KB de handen ineengeslagen. Het project laat zien wat de kracht van AI kan betekenen voor het productieproces binnen de cultuur- en mediasector. De resultaten worden gedeeld binnen het netwerk van de NL AIC en stimuleren daarmee de ontwikkeling van algoritmen voor beeldherkenning.

Mede mogelijk gemaakt door:

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Meer informatie

Geïnteresseerd? Bezoek voor meer informatie: https://www.krant-en-fotos.nl/
Contactpersoon: Michel de Gruijter, Michel.deGruijter@KB.nl

Foto: Demonstratie van jongeren in Groningen tegen aankoop Amerikaanse F-16 straaljagers. Voorpagina van Nieuwsblad van het Noorden, 3 februari 1975. Foto: Collectie Van der Veen/Groninger Archieven

Delen via: