Onlangs concludeerde het Rathenau Instituut dat “het Nederlandse AI-onderzoek […] een relatief sterke focus [heeft] op het gebruik van AI voor planning- en besluitvormingsprocessen, waaronder [voor] maatschappelijke toepassingen”.* Veel van deze toepassingen bevinden zich in het publieke domein, bijvoorbeeld in het sociaal domein of voor de energietransitie. Helaas is dit niet altijd zonder uitdagingen, zoals het verbod van het SyRI-systeem door de rechter duidelijk heeft gemaakt.** Wanneer de toepassing van AI voor beleidsdoeleinden niet verantwoord gebeurt, is een risico dat het vertrouwen in de overheid wordt ondermijnd.
Het ELSA Public Policy Lab heeft als doel om verantwoorde en generaliseerbare methodieken, processen en prototypes op te leveren voor data-gedreven beleidsontwikkeling. Het ELSA Lab bouwt voort op experimenten met data en AI voor beleidsontwikkeling die vanaf 2017 zijn uitgevoerd door TNO. Deze experimenten gingen over de verantwoorde toepassing van data en machine learning voor jeugdbeleid, voor sociale vraagstukken in de transitie naar aardgasvrije wijken en voor een innovatiemonitor die beleidsmakers ondersteunt bij het maken van keuzes voor innovatiebeleid.
Wat voor type oplossing wordt de uiteindelijke gebruiker geboden?
Het ELSA Lab Public Policy richt zich op het verder ontwikkelen van die bijdragen aan deze verantwoorde toepassing van AI voor beleid en besluitvorming binnen de overheid, zoals:
- Co-creatie methoden van verantwoorde AI-toepassingen voor beleid en besluitvorming door beleidsmakers, maatschappelijke partners, burgers en bedrijven.
- Governancemodellen gericht op transparantie en accountability/verantwoording van data- en AI-gedreven beleid en besluitvorming.
- Prototypes voor de verantwoorde toepassing van AI in beleid en besluitvorming.
- Verkenningen van de (lange-termijn) impact van deze AI-toepassingen op beleid en besluitvormingsprocessen, waaronder effecten op professionals, burgers, processen en organisatiestructuren.
Deze onderzoekslijnen richten zich op het uitvoeren van experimenten samen met partners voor maatschappelijke uitdagingen en transities, zoals het sociaal domein of de energietransitie. Deze experimenten leveren inzichten en oplossingen voor het gebruik van AI in beleid, besluitvorming en regelgeving.
Wordt er samengewerkt met andere sectoren?
Het ELSA Lab Public Policy is niet sectorspecifiek, er wordt samengewerkt met diverse andere sectoren. Het ELSA Lab richt zich op beleid en is dan ook vooral gericht op de overheid. In eerdere experimenten is er samengewerkt met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en met verschillende provincies en gemeenten.
Wat is het ultieme succes dat dit ELSA Lab kan bereiken?
Het ultieme succes zou zijn dat AI op een verantwoordelijke manier ingezet wordt door verschillende overheden, waarbij er geen fouten meer gemaakt worden die een negatief effect kunnen hebben op de burger. Met als resultaat dat de toepassing bijdraagt aan het versterken van het vertrouwen in de overheid.
Gehonoreerd met het NL AIC Label
De Nederlandse AI Coalitie heeft het NL AIC Label ontwikkeld om haar visie op de ontwikkeling en toepassing van AI in Nederland kracht bij te zetten. Een NL AIC Label is een formele erkenning van (de kwaliteit van) een activiteit in lijn met de ambities en strategische doelen van de NL AIC. De NL AIC feliciteert het ELSA Lab Public Policy van harte!
Interesse in meer informatie?
Het ELSA Lab Public Policy is een samenwerkingsverband van TNO, Universiteit Leiden, Hogeschool Utrecht, Hogeschool Rotterdam, ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, CBS en ECP. Vertegenwoordigers zijn:
* Onderzoek naar kunstmatige intelligentie in Nederland | Rathenau Instituut.
** SyRI-wetgeving in strijd met het Europees Verdrag voor de Rechten voor de Mens (rechtspraak.nl).
