Ze zaten meteen volop in de leermodus, de eerste vijf ELSA Labs die dit jaar van start gingen. Daarbij is het belangrijk dat die pioniers (en ook alle nog op te starten ELSA Labs) hun nieuwe inzichten onderling delen. Maar zoiets gaat natuurlijk niet vanzelf. Vandaar de oprichting van het ELSA Lab Netwerkproject. De financiering is inmiddels rond en vanaf 1 januari 2023 gaat dit overkoepelende netwerk officieel van start.
De aanjagers
Het ELSA Lab Netwerkproject wordt geleid door Mirjam Plantinga (voorzitter van ELSA Lab Northern Netherlands, dat zich richt op verantwoorde ontwikkeling en implementatie van AI-toepassingen in de zorg) en Maurice Groten (programmamanager van AI-hub Brightlands: een Limburgse alliantie van bedrijven, kennisinstellingen, overheden en maatschappelijke organisatie die met AI maatschappelijke en bedrijfsuitdagingen aanpakt en die daarbij een partner is van de Nederlandse AI Coalitie (NL AIC)). Zij zijn dus de aangewezen personen om kort te schetsen hoe het netwerk er straks zal uitzien.
Inhoudelijke verschillen
“Elk ELSA Lab richt zich op een eigen toepassingsgebied. Dat zorgt voor grote onderlinge verschillen”, weet Groten. “Zo zijn de uitdagingen voor het ontwikkelen van mensgerichte AI voor de medische gezondheidszorg totaal anders dan die voor de financiële wereld. De kunst wordt nu om er ondanks die inhoudelijke verschillen toch voor te zorgen dat het geen silo’s worden, maar dat ze volop gelegenheid krijgen om op een makkelijke manier kennis uit te wisselen die bijdraagt aan het in de praktijk brengen van de basisprincipes van het ELSA concept. Daarbij gaat het dus vooral om de ethische, juridische en maatschappelijke aspecten.”
Blauwdruk
Plantinga: “Om goed te kunnen samenwerken en om ervoor te zorgen dat de resultaten breed kunnen worden toegepast, is er om te beginnen een gezamenlijke taal en werkwijze nodig. We werken nu dan ook aan een blauwdruk daarvoor. Daarbij ligt onze focus in eerste instantie op vier aspecten. Om te beginnen is het voor ELSA Labs belangrijk om te weten wat succesvolle samenwerkingsprincipes zijn. Voor het eerst gaat het om samenwerkingen waar ook burgers nadrukkelijk bij betrokken worden en dat is dus nog een kwestie van pionieren. Wat werkt wel en wat juist niet?”
Kunstenaars en psychologen betrekken?
“Het tweede punt waar we op focussen is de methode. Wat doen de labs om invulling te geven aan de ethische, juridische en maatschappelijke aspecten? Er zijn bijvoorbeeld ELSA Labs die ook kunstenaars en psychologen bij de ontwikkeling van AI-toepassingen betrekken. Voor andere labs is het interessant om te horen in hoeverre hun inbreng tot nieuwe inzichten leidt. Ook heel belangrijk: lukt het een ELSA Lab om de gewenste impact te maken? Dat is dan ook het derde focuspunt. En tot slot kijken we hoe die labs kunnen uitgroeien tot expertisecentra die ook in de toekomst een belangrijke rol blijven spelen.”
Wisselwerking
Bijeenkomsten spelen bij dit alles ook een belangrijke rol. Bij voorkeur echte bijeenkomsten waarbij de deelnemers zich allemaal op dezelfde locatie bevinden, want bij de uitwisseling van kennis en ervaringen werkt dat toch beter dan online conferenties. Daarbij gaat het niet alleen om live events waar deelnemers van de verschillende ELSA Labs elkaar ontmoeten, maar ook om evenementen voor het algemeen publiek. Bezoekers krijgen daar te horen wat er op het vlak van mensgerichte AI gebeurt en krijgen daarbij meteen de mogelijkheid om feedback te geven op die ontwikkelingen. Voor de uitwerking hiervan zal voortgebouwd worden op de AI-Parade.
Podium voor kennisuitwisseling
Op termijn, als het ELSA Lab Netwerkproject goed zicht heeft op wat werkt en wat juist niet, zullen er ook internationale conferenties volgen. “Maar voor het zover is, moeten we eerst een stevig fundament voor kennisuitwisseling neerzetten, zodat we daar weer op kunnen voortbouwen”, licht Groten toe. “En dankzij het nieuwe netwerk bouwen we dus ook meteen aan een podium om het verhaal van de ELSA Labs met de wereld te delen.”
Doel bij dit alles? Duidelijk maken dat het mogelijk is om stap voor stap tot mensgerichte AI te komen. En dan niet alleen door erover te praten, maar vooral door praktijkervaring op te doen en de opgedane inzichten met elkaar te delen, ook met toekomstige ELSA Labs. Daar is tijd voor nodig. Vandaar ook dat het ELSA Lab Netwerkproject een financiering voor zes jaar heeft gekregen.
Interesse?
Meer weten over de inspanningen om met behulp van ELSA Labs tot mensgerichte AI te komen? Lees dan vooral de informatie over mensgerichte AI, de ELSA Labs en het nieuwsbericht over het door NWO toegewezen ELSA Lab Netwerkproject.
