Wat is je achtergrond?
“Als CIO is de digitale transformatie van Avans Hogeschool een van mijn belangrijkste aandachtsgebieden. Onderwijsinstellingen hebben van oudsher niet zoveel met IT in relatie tot het leren, maar nieuwe technologieën raken echt het hart van het onderwijs. Dat staat nu in de schijnwerpers door corona, maar het is een ontwikkeling die al een tijdje aan de gang is. De manier waarop we binnen onderwijsinstellingen werken, gaat sterk veranderen. We moeten meer als een softwarebedrijf gaan denken en werken.”
En welke rol speelt AI daarin?
“Ik denk dat het fysieke en het digitale binnen het onderwijs straks even belangrijk zijn. Daar speelt AI een heel belangrijke rol in, want hiermee kun je als het ware twee werelden op elkaar leggen. Zelf merk je dat al elke dag. De route die je rijdt wordt beïnvloed door je navigatiesysteem, die weer gevoed wordt door het gedrag van andere weggebruikers. Ook je bezoek aan de supermarkt is een continue wisselwerking tussen het fysieke en het digitale: met gepersonaliseerde aanbiedingen, het zelfscannen – noem maar op. Die ‘digital dexterity’ wil je ook in het onderwijs creëren: zodat ook het digitale onderwijs heel persoonlijk en betrokken aanvoelt.”
Hoe ben je bij de Nederlandse AI Coalitie gekomen?
“AI in het onderwijs komt niet vanzelf van de grond. Ook bij Avans Hogeschool zien we de kansen, en doen we de eerste experimenten. Toch is het lastig om voorbij die eerste fase te komen. Om op grotere schaal meters te maken met AI, moet je samenwerken: met andere onderwijsinstellingen, met onderzoekers, met leveranciers, met de overheid. Via onze voorzitter van het College van Bestuur, Paul Rüpp, kwam ik afgelopen najaar met Jeroen Visscher (trekker van de werkgroep Onderwijs van de NL AIC) in aanraking. De NL AIC lijkt precies zo’n ecosysteem te zijn. Ik zei meteen ‘ja’ toen ik dit najaar werd gevraagd om mee te bouwen aan de ambities vanuit de werkgroep Onderwijs.”
Hoe gaat het nu met de werkgroep Onderwijs?
“Er is veel energie, maar het is ook nog pril. We leren elkaar nog kennen. Nadat wij als kernteam van zes mensen zijn gestart, hebben we eind van het jaar nog meer mensen aan de werkgroep verbonden. Begin 2021 zijn we met zo’n 60 mensen uit het onderwijs, onderzoek, bedrijfsleven en overheid echt gestart. We hebben al snel geconcludeerd dat we eerst overzicht willen creëren. Er gebeurt echt heel veel: in het primair onderwijs, in het voorgezet onderwijs, bij leveranciers van software. Maar hoe verbind je al die initiatieven en experimenten met elkaar?”
Waarom is dat zo belangrijk om die initiatieven te verbinden?
“Wat ik al zei, het is heel lastig om voorbij de experiment-fase te komen. Verschillende partijen hebben verschillende dingen nodig om echt verder te kunnen. Bedrijven zoeken manieren om geld te verdienen met AI. Onderwijsinstellingen willen weten hoe ze AI zinvol en ethisch verantwoord kunnen inzetten voor studenten, docenten en werkveld. Onderzoekers hebben juist financiering nodig om onderzoek te doen. Overheden hebben meer inzicht nodig voordat er concreet beleid geformuleerd kan worden. Dat komt niet vanzelf bij elkaar, daarvoor moet je gaan samenwerken.”
Wat verwacht je daarin van de Nederlandse AI Coalitie?
“Hier komen alle partijen aan tafel samen, de ‘quadruple helix’. Dit is de plek om plannen meteen integraal aan te pakken, zodat je samen de risico’s beperkt of verdeelt. Want dat is het grootste obstakel voor het opschalen van AI: er zijn nog te veel onzekerheden waardoor investeringen onzeker zijn. In de NL AIC kun je samen ervaring opdoen ten aanzien van passende wet- en regelgeving: welke bestaande wetgeving werkt belemmerend, wat werkt versnellend? Of aan standaarden voor IT en data. Wie is bijvoorbeeld eigenaar van welke informatie: de student, de onderwijsinstelling, de softwareleverancier? Dat wil je weten voordat je verder investeert in een prototype.”
Speelt er nog een maatschappelijk belang mee?
“Jazeker! Ik denk dat we vanuit Nederland, of eigenlijk vanuit Europa, nu moeten nadenken en investeren in de AI die bij ons past. In AI die aansluit bij onze normen en waarden. In China lijkt AI primair de belangen van de overheid te bedienen. De Verenigde Staten lijkt AI vooral ten goede te komen aan het bedrijfsleven. Ik denk dat Europa een derde weg kan bieden: AI ten dienste van de maatschappij als geheel. Het motto van de NL AIC heeft dat ook in zich: ‘algoritmen die werken voor iedereen’. Maar dan moeten we wel opschieten, want China en de VS gaan op dit moment heel snel.”
Hoe vertaal je dat naar het onderwijs: wat moet AI bieden voor het onderwijs?
“Ook in de werkgroep willen we dat AI ten dienste staat van de maatschappij. Hoe hoger het opleidingsniveau van een maatschappij, hoe hoger het Bruto Nationaal Product en ook het bruto nationaal geluk. Binnen onze werkgroep hebben we gezegd: AI moet in het onderwijs ten dienste staan van de student en docent. We willen dat AI studenten helpt met leren, bijvoorbeeld door adaptief leren. En dat docenten zich geholpen voelen door AI, bijvoorbeeld door hen tijd te laten besparen en te helpen reflecteren op hoe zij studenten optimaal kunnen laten leren. We hebben dat ook opgeschreven in ons manifest.”
Waar werken jullie precies naartoe binnen de werkgroep?
“Het einddoel is om die schaalbare AI-oplossingen in het onderwijs mogelijk te maken. Het is met dit soort initiatieven soms lastig: hoe zorg je ervoor dat het niet bij praten alleen blijft? Daarom zijn we juist ook gestart met “doen”. We formuleren onze uitvoeringsagenda aan de hand van pilots die we dit jaar uitvoeren. Transparantie en vertrouwen zijn daarin de sleutel. Erkennen dat iedereen met een eigen belang meedoet en tegelijkertijd de ogen op dat gemeenschappelijke einddoel houden.”
En terug naar jouw eigen belang: wat is de rol van jou en van Avans Hogeschool?
“We hebben zelf al wat mooie ervaringen opgedaan met AI, zo hebben we studenten een eerste chatbot laten maken voor support-vragen. We hebben ook meerdere lectoren die actief zijn op het gebied van robotica, data science en ELSA labs. We brengen onze kennis en ervaring in, net als de andere deelnemers. Samen creëren we het overzicht en kunnen we plannen integraal oppakken.”
Jeroen Visscher, trekker van de werkgroep Onderwijs over Gerdinand’s deelname: “Ik ben erg blij met de deelname van Gerdinand in ons kernteam. Hij overziet goed wat er nodig is bij een complexe transformatie en is een verbinder pur sang. Daarmee kan hij op een natuurlijke manier de brug slaan tussen onderwijs, onderzoek, bedrijfsleven en de overheid.”
Over de ontwikkelingen rond de werkgroep Onderwijs zelf: “De NL AIC is opgericht voor het verbinden van alle kennis, ideeën en initiatieven rondom AI. Dat we zo kort na de start alle partijen uit de ‘quadruple helix’ aan tafel hadden, laat zien dat we op de goede weg zitten. Er is hier veel behoefte aan, blijkt wel uit de meer dan 60 deelnemers, die zich hebben aangesloten bij de werkgroep. Tot nu toe hebben we ons vooral gericht op het bijeenbrengen van alle inzichten van de deelnemers zelf. In maart zetten we alweer de volgende stap: dan starten we een serie ronde tafels waarin studenten en docenten met de werkgroep in gesprek gaan over AI. Zodat we nieuwsgierig blijven en nog beter begrijpen hoe AI ten dienste kan staan van studenten en docenten. Dat is immers het einddoel wat we voor ogen hebben.”
Wilt u ook deelnemer worden van de NL AIC? Op deze pagina vindt u meer informatie.
