Een oproep voor zinvolle en verantwoorde AI-toepassingen
Europa heeft het ‘framework for Thrustworthy AI’gemaakt waarin juridische normen en ethische waarden van onze maatschappij centraal staan bij de ontwikkeling van AI-toepassingen. Nederland bouwt door op deze uitgangspunten met het Manifest ‘Mensgerichte Artificiële Intelligentie: Een oproep voor zinvolle en verantwoorde toepassingen’, opgesteld door de Nederlandse AI Coalitie vanuit de werkgroep Mensgerichte AI. Het Manifest is vandaag aangeboden aan staatssecretaris Mona Keijzer van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat tijdens ons online event voor onze deelnemers.
Het vitale belang van verantwoorde AI
Artificiële Intelligentie (AI) is zonder enige twijfel de meest invloedrijke technologie van dit moment. Van de rechtspraak tot het onderwijs, van de zorg tot het openbaar bestuur, en van ons dagelijks internetgebruik tot de journalistiek: overal in de samenleving spelen algoritmes een steeds grotere rol in ons doen en laten. Die invloed wordt zowel bejubeld als gevreesd. AI kan een positieve invloed hebben op de maatschappij en de economie, maar heeft ook een keerzijde. Zitten er geen vooroordelen ingebakken in algoritmes en data, en wordt er niemand buitengesloten? Kunnen mensen nog wel overzien hoe AI-systemen werken, en verantwoordelijkheid nemen voor beslissingen die ze nemen op basis van AI?
Verantwoordelijkheid
Deze grote impact van AI op mens en maatschappij brengt veel verantwoordelijkheid met zich mee. Zowel voor de ontwerpers en ontwikkelaars van AI-systemen als voor de toepassers en gebruikers ervan. Hoe kunnen we AI-systemen verantwoord ontwerpen? Hoe kunnen we bepalen of deze systemen verantwoorde data gebruiken? En hoe kunnen we ze op een goede manier maatschappelijk inbedden en gebruiken? Het belang van deze vragen wordt breed herkend. Er is bijna geen branche, regering, bedrijf dat niet een ethische code heeft opgesteld.
Ook in de internationale verhoudingen is het streven naar ‘verantwoorde AI’ van cruciaal belang. In de mondiale concurrentiestrijd profileert Europa zich immers steeds nadrukkelijker als ‘derde weg’, naast de kapitalistische benadering van ‘Big Tech’ in het Westen en de centralistische benadering van staatscontrole in het Oosten. In deze derde weg staat de mens centraal.
Nederland als kernspeler
Nederland heeft de potentie om een kernspeler te zijn in deze derde weg. Het wetenschappelijk onderzoek op AI-gebied is van hoog niveau en Nederland kent veel succesvolle AI-gerelateerde bedrijven. Het poldermodel van de Nederlandse economie vormt bovendien een uitstekende basis om overheid, wetenschap, bedrijfsleven en de samenleving met elkaar te verbinden. Daarnaast heeft het Nederlandse onderzoek op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Innoveren (MVI) en de ethiek van technologie een mondiale toppositie. In de Nederlandse aanpak wordt ethiek sterk verbonden met technologisch ontwerp. Het gaat niet alleen om de algoritmes, maar ook om de vraag hoe, waar en door wie ze worden toegepast. Gebeurt dat rechtvaardig, met respect, en met solidariteit? ELSA Labs zijn het instrument dat Nederland daarvoor gaat inzetten, waarbij ELSA verwijst naar Ethical, Legal, and Societal Aspects. Bedrijven, overheid, kennisinstellingen en de inwoners van Nederland werken in deze labs samen aan maatschappelijk relevante onderwerpen met behulp van AI-methoden en technieken.
Krachten bundelen
Het is tijd om deze unieke kracht van Nederland optimaal te benutten voor mensgerichte Artificiële Intelligentie. Wat hierin de uitdagingen zijn en hoe we dit met alle partijen in de ‘quadrupel helix’ (overheid, bedrijfsleven, wetenschap en inwoners van Nederland) kunnen doen, staat beschreven in het Manifest ‘Mensgerichte Artificiële Intelligentie: Een oproep voor zinvolle en verantwoorde toepassingen’.
Werkt u mee om samen mensgerichte AI-toepassingen te ontwikkelen die erop gericht zijn om welvaart en welzijn te realiseren voor allen in onze samenleving?
Het manifest is opgesteld door de werkgroep Maatschappelijke Acceptatie en Inclusie van de Nederlandse AI Coalitie. Op deze pagina leest u meer over hun aanpak en de ELSA Labs.
