Aan welke maatschappelijke uitdaging op het gebied van AI wordt gewerkt?
Het ELSA Lab sluit naadloos aan bij Sustainable Development Goal #1: “End poverty in all its forms everywhere”. In Nederland blijkt armoede een hardnekkige maatschappelijke uitdaging. Volgens het CBS leefden in Nederland in 2019 meer dan één miljoen mensen onder de zogenoemde lage-inkomensgrens, waaronder 251.000 kinderen. Vanuit de proeftuin in Zuid-Limburg en haar satellietorganisaties in de rest van Nederland maken de oplossingen die in dit ELSA Lab worden ontwikkeld verschil in het leven van een brede doelgroep onder de Nederlandse bevolking, óf in een problematische situatie of met het risico daarop.
Wat voor type oplossing wordt de uiteindelijke gebruiker geboden?
Het ELSA Lab ontwikkelt maatschappelijk verantwoorde data-gedreven oplossingen voor de bestrijding van armoede, waarbij de participatie van burgers en belanghebbenden op een effectieve manier wordt geïntegreerd in het ontwerp en de aanpak. Het ELSA Lab richt zich op iedereen die in armoede leeft of in armoede dreigt te geraken, op iedereen die problematische schulden heeft of daarin dreigt te geraken, iedereen die ‘moeite heeft met zijn eigen financiële huishoudboekje’ of de grip dreigt te verliezen op financiële gezondheid.
Het ELSA Lab heeft uiteindelijk tot doel methoden te ontwikkelen, gebaseerd op data science en AI, die via preventie in een vroeg stadium die eerste twee groepen zoveel mogelijk verkleint of zelfs elimineert. Voorbeelden van tastbare resultaten van projecten vanuit dit ELSA Lab zijn:
- ELSA-analyse met daarin onderbouwde antwoorden op de gestelde vragen.
- Framework voor burgerbetrokkenheid bij AI-innovaties.
- Framework en infrastructuur voor het delen van data tussen de verschillende participanten met respect voor fundamentele waarden en rechten.
- Innovaties die burgers helpen de juiste beslissingen te nemen door middel van advies op maat op het juiste moment.
- Innovaties die beleidsmakers en bestuurders helpen beter beleid te maken door zich beter in te kunnen leven in de situatie van burgers.
- Innovatietrajecten van fundamenteel onderzoek naar geïmplementeerde oplossingen.
- Voorgestelde aanpassingen van de wet om de uitvoering en maatwerk te verbeteren.
Welke AI-methoden of technologieën worden er tijdens het onderzoek gebruikt?
Onderstaand overzicht illustreert het instrumentarium van het ELSA Lab:
- Value Sensitive Design (VSD) als een manier om menselijke waarden een plaats te geven.
- Intervention Mapping om systematisch problemen in kaart te brengen en theorie en evidentie in te zetten bij de route naar een oplossing.
- Social Labs als inclusieve methodologie om verandering in de praktijk te bestuderen en bereiken.
- Ethical Impact Assessment (EIA) als een wijze om ethisch verantwoorde oplossingen te bereiken, waarbij gedacht kan worden aan instrumenten zoals de toolbox verantwoord innoveren van BZ
- Non-discrimination by design, ontwikkeld door TIL
- Legal Design om te bereiken dat AI-oplossingen worden bedacht die mensgericht zijn.
- Human Data Interaction om te bereiken dat mensen ook op de juiste wijze meegenomen kunnen worden (bijvoorbeeld financial literacy op individueel niveau, beleidsondersteunend, op gemeente/provincie niveau, multidisciplinaire toegankelijkheid, ethische aspecten).
- Lab- en veldexperimenten om het effect van AI-interventies op de houding en het gedrag van beleidsmakers te onderzoeken.
Veel van deze methoden passen naadloos in een Responsible Research Innovation (RRI) benadering. Het ELSA Lab zal de achtergrond en kennis van RRI-gekoppelde methoden gebruiken om ervoor te zorgen dat alle projecten binnen het lab volledig aandacht besteden aan de thematische elementen van RRI én het afleggen van maatschappelijk verantwoording door de burger en belanghebbenden vanaf de eerste beginfase te betrekken bij het innovatieproces. Technologische mogelijkheden worden gecombineerd met maatschappelijke, ethische, en juridische kennis, om maatwerk per doelgroep te kunnen leveren.
Wordt er samengewerkt met andere sectoren?
In het ELSA Lab is expertise vertegenwoordigd vanuit de quadrupel helix op alle ELSA-aspecten. Het lab is een initiatief van Maastricht University, de Open Universiteit, Zuyd Hogeschool, TNO, APG, PNA, Accenture, het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, de Belastingdienst, KamphuisGroep, DUO, het CBS, de Kredietbank Limburg, de Nationale Politie, Parkstad en Gemeente Heerlen, met steun van AFM, BKR, ECP, Maatschappelijke Alliantie, NIBUD, Schuldenlab, NVB, Wijzer in geldzaken en Women Inc. Burgerparticipatie wordt georganiseerd vanuit een speciaal burgerparticipatie-team vanuit het ELSA Lab, dat per project bekijkt hoe het hier het beste vorm aan kan worden gegeven.
Naast bovenstaande reeds aangesloten partijen is het voor partijen uit alle vier de eerder genoemde doelgroepen mogelijk om zich bij het ELSA Lab te voegen. Het consortium wordt gecoördineerd vanuit de Brightlands Smart Services Campus in Heerlen, die eveneens de verbinder is van de AI-Hub Brightlands van de Nederlandse AI Coalitie.
Wat is het ultieme succes dat dit ELSA Lab kan bereiken?
Het terugdringen van armoede en schulden, met innovaties die ethisch en juridisch verantwoord zijn en die door burgers worden vertrouwd.
Gehonoreerd met het NL AIC Label
De Nederlandse AI Coalitie heeft het NL AIC Label ontwikkeld om haar visie op de ontwikkeling en toepassing van AI in Nederland kracht bij te zetten. Een NL AIC Label is een formele erkenning van (de kwaliteit van) een activiteit in lijn met de ambities en strategische doelen van de NL AIC. De NL AIC feliciteert het ELSA Lab Poverty and Debt van harte.
Meer informatie?
Wilt u meer informatie over het ELSA Lab Poverty and Debt? Neem dan contact op met Pieter Custers. Bent u geïnteresseerd in meer informatie over Mensgerichte AI en het ELSA concept, dan nodigen we u graag uit deze pagina te bezoeken.
