Het doel van de applicatie is om mensen met afstand tot de arbeidsmarkt (participant) op een objectieve wijze te kunnen matchen aan participatieplekken. Naar verloop van tijd zal de matching van een participant met een participatieplek plaatsvinden via AI, die op basis van eerdere resultaten het matchingalgoritme zal aanpassen om een zo goed mogelijke plaatsing te faciliteren.
Praktijkverhaal Gemeente Huizen: Een AI-toepassing met langdurig geluk als doelstelling
Gemeenten lopen voorop bij publieke inzet van AI. Waarom zetten gemeenten AI en algoritmen in? Hoe doen zij dat? Met deze reeks praktijkverhalen stimuleren we open kennisdeling over de verantwoorde inzet van AI en algoritmen.
Als eersten in deze reeks aan het woord: Koen Buikema en Jasper Eling van Gemeente Huizen. Koen werkt als teamleider bedrijfsvoering en informatiemanagement. Jasper is adviseur bedrijfsvoering en is vanuit deze rol ook actief als projectleider huisvesting Oekraïense ontheemden en asielzoekers. Met toewijding vertellen zij over een pilot waarin AI wordt ingezet voor het verbeteren van gemeentelijke dienstverlening in het sociaal domein.
Zicht op Werk, hoe werkt dat?
Zicht op Werk is door de gemeenten Huizen, Blaricum, Eemnes en Laren opgezet om inwoners met afstand tot de arbeidsmarkt[1] te begeleiden naar zinvolle dagbesteding en / of werk. In dit kader heeft Gemeente Huizen zelf een AI-toepassing ontwikkeld waarmee deze inwoners gematched worden met dagbestedingsplekken of werkplekken.
Een inwoner komt via de gemeentelijke toegang met een hulpvraag (inburgering, uitkering of een ander kanaal) terecht bij Zicht op Werk. Samen met een consulent vult de inwoner een test in om naast competenties vooral ook interesses, talenten en persoonlijke voorkeuren te achterhalen. De uitkomsten van de test worden, samen met andere relevante kenmerken, opgeslagen op een platform. Dit platform heeft aan de ene kant gegevens van inwoners die vallen binnen de participatiewet, en aan de andere kant gegevens van beschikbare stage, dagbesteding- en werkplekken. Het algoritme doet suggesties voor potentiële matches. Het algoritme is zó ontwikkeld dat bij het voorstellen van potentiële matches, meer wordt gekeken naar de persoon zelf en minder naar competenties.
Zo wordt een vrachtwagenchauffeur met een stevige burn-out die graag onder de mensen is, niet alleen op pad gestuurd in de logistieke sector. De suggesties worden door de consulent besproken met de inwoner, de regie blijft daarmee in menselijke handen, de inzet van AI is ondersteunend.
“De inwoner moet op zijn volste kunnen functioneren, als dat haalbaar is en mogelijk gemaakt kan worden is dat fantastisch, een tevreden inwoner is belangrijkst”
In deze eerste pilotfase heeft enkel de consulent, intern vanuit de gemeente, inzicht in het portal. In een later stadium wordt het platform ook toegankelijk gemaakt voor inwoners en werkgevers. De AI-toepassing werkt al wel als een zelflerend systeem. De feedback van werkgever, consulent en inwoner wordt meegenomen in een feedback loop, waardoor het systeem steeds ‘slimmer’ wordt en betere suggesties kan doen.
Wat is de meerwaarde?
Zinvolle dagbesteding en daarmee gelukkig zijn is het grootste doel van dit project. Vooraf zijn geen KPI’s gesteld, maar de wens is 90-95% duurzame matching, dit betekent dat inwoners voor een lange periode gelukkig op hun plek zijn. Vóór de inzet van AI was dit zo’n 50%. “We zijn net gestart. Er zijn nu 10 cases gematched waarvan er 1 teruggekomen is”. Het algoritme kan door de feedback loop leren van de minder succesvolle matches. Naast inwonergeluk ligt er ook een business case onder deze pilot waarmee de gemeente meer dienstverlening kan aanbieden met minder middelen. “Onze intentie is niet om te bezuinigen, maar wel om voorbereid te zijn op de toekomst waarbij het werven van collega’s in deze arbeidsmarkt lastig is.”
Innovatie en autonomie: een “doen-gemeente”
Als relatief kleine gemeente staat Huizen dicht bij de inwoners. Bij de decentralisaties van het sociaal domein, was Huizen al snel bezig met innovatie. Daarbij is eigen aan gemeente Huizen: “we doen het liever zelf, dan dat we het uitbesteden en afhankelijk zijn van leveranciers”. Vooral in het sociaal domein houden we zoveel mogelijk in eigen handen, we werken graag met maatschappelijke zorgaanbieders, minder met commerciële partijen. Deze houding “een doen-gemeente” wordt door het bestuur en het management gedreven.
Transparantie over de risico’s
“Je moet risico’s nemen om te innoveren. Daarbij is transparantie nodig naar de gemeenteraad en wethouders.” AI en algoritmen zijn nu veel gewild vanwege mogelijke besparingen en de toepassingen worden breed verkend. Bijvoorbeeld voor effectmetingen, een virtuele assistent, het automatiseren van administratieve handelingen en het uitlezen van jaarrekeningen. Je kunt veel automatiseren en een deel van de raadsleden is erg enthousiast. Anderen zijn ook kritisch: ‘wat krijg ik dan?’ En ‘hoe zijn privacy en non-discriminatie geborgd?’ “De realiteit is: je gooit niet altijd 6, het gaat ook wel eens mis. Daar moet je transparant over zijn om samen van te leren. Wij zijn als team zelf actief bij commissievergaderingen aanwezig om uitleg te geven over o.a. deze AI-toepassing.” Koen Buikema vertelt dat er een aantal belangrijke randvoorwaarden zijn gehanteerd om AI veilig en verantwoord in te zetten binnen deze pilot:
- Er is een veilige ontwikkelomgeving gecreërd. Een compliant omgeving. Oftewel, een veilige speeltuin. Data is opgeslagen op servers in NL/Engeland met hoge beveiliging. “We zijn BIO-compliant, de ontwikkelomgeving is net het Pentagon”.
- Er is een uitgebreide DPIA uitgevoerd (data protection impact assessment)
- Experts kijken continu van buitenaf mee. “We willen een debacle vergelijkbaar met belastingdienst of DUO voorkomen. We hebben zelf niet alle kennis in huis en hebben externe ogen nodig”. O.a. een outsourcingspartner en SAS kijken mee. Op verschillende momenten is ook met experts van BZK gesproken en gemeente Huizen heeft zich aangesloten bij de Nederlandse AI Coalitie. De AI-toepassing is nog niet geregistreerd in het algoritmeregister omdat het nu nog in een beginnende test/pilotfase is.
- Er is tot nu toe nog geen IAMA (impact asessment mensenrechten en algoritmes) of andere ethische toets uitgevoerd. Hier wordt wel een verkenning op gedaan.