Het toepassen van AI in zorg en gezondheid kent grote beloften. Maar ontwikkelen en toepassen van AI in de zorg in Nederland verloopt trager dan gewenst. Om maximaal gebruik te kunnen maken van de mogelijkheden die AI-toepassingen bieden, is rijke variëteit, volume en kwaliteit van data nodig. Om zo algoritmes te ontwikkelen, te trainen, te valideren en toe te passen in de praktijk. Het veld ziet het ontbreken van deze data echter als grootste knelpunt voor toepassing in zorg en gezondheid. Dat er op zich geen gebrek aan data is, maar wel aan het hergebruiken van beschikbare gezondheidsdata blijkt onder andere uit het eerder verschenen rapport ‘Nulmeting databeschikbaarheid in gezondheid en zorg’ van Capgemini.
Van praatplaat naar nationale routekaart
De NL AIC, Nictiz en het Ministerie van VWS hebben daarom hun krachten gebundeld en dieper onderzocht wat de achterliggende oorzaken van het ontbreken van data voor AI zijn. In de (al bestaande) onderzoeken, rapporten en aanbevelingen vonden zij 31 bouwblokken voor databeschikbaarheid die nog onvoldoende opgestart, ontwikkeld of belegd zijn. Het lagenmodel van Nictiz en het datavolwassenheidsmodel vormden daarbij het uitgangspunt. Gesprekken met veldexperts gaven inzicht in de mate van compleetheid van de bouwblokken. Vervolgens zijn de blokken in een overzichtelijke routekaart geclusterd op hoofdonderwerp. Uitgangspunt daarbij was de mate van nationale beschikbaarheid van data: lokaal implementeren of landelijk organiseren.
Aan de hand van deze praatplaat kreeg een grotere groep experts en stakeholders in het veld de vraag welke bouwstenen we in Nederland als eerste moeten aanpakken om sneller en op grotere schaal data voor AI beschikbaar te krijgen. En daarbij de vraag welke partijen een verantwoordelijkheid hebben in de oplossing per bouwsteen. Vervolgens zijn 11 bouwblokken geïdentificeerd met de grootste impact op korte termijn, wanneer partijen deze gezamenlijk oppakken.
Top 5 voor beschikbaarheid data voor AI
Een dialoogsessie op 10 november 2021 met bestuurders en zogenaamde influencers van partijen die in de uitvraag benoemd waren als mogelijke eigenaren van de 11 bouwblokken, heeft geleid tot een top 5 onderwerpen waar als eerste actie op zou moet worden genomen:
- Toegang tot data voor AI-gebruik
- Gebruik standaarden en definities
- Vertrouwen in werking door transparantie van AI
- Zorgvuldige introductie van AI
- Patiënten betrokkenheid & -rechten
