Alleen verloopt de inzet van die technologie nog niet heel soepel. Het ELSA Lab AI for Sustainable Food Systems heeft zich ten doel gesteld om daar verandering in te brengen.
Aan welke maatschappelijke uitdaging op het gebied van AI wordt gewerkt?
Als gevolg van de groei van de wereldbevolking neemt de vraag naar voedsel toe. Daarnaast is duidelijk dat de manier waarop de agrovoedingssector momenteel te werk gaat een veel te grote belasting vormt voor het milieu. Die uitdagingen vragen niet alleen om een duurzame landbouw, maar ook om duurzame productie- en consumptiepatronen. Het doorvoeren van verbeteringen die tot gezonde voeding leiden, is daarbij ook een belangrijk aandachtpunt.
Er gebeurt momenteel al veel. Zo heeft het verbeteren en verduurzamen van het voedselsysteem prioriteit bij de Nederlandse overheid. En de uitdagingen op dat vlak worden ook nadrukkelijk genoemd in de digitaliseringsagenda van het Nederlandse ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (Nederlandse Digitaliseringsstrategie, 2021). Dat geeft meteen aan dat digitalisering een belangrijke rol speelt bij de transitie naar meer Sustainable Food Systems (SFS). Met name AI wordt daarbij vaak als enabler genoemd. AI-toepassingen kunnen namelijk helpen om tot een situatie te komen waarbij voedsel efficiënter wordt geproduceerd, met minder uitstoot en vervuiling, en met minder uitputting van de bodem.
Wat voor type oplossing wordt de uiteindelijke gebruiker geboden?
Hoewel de verwachtingen hooggespannen zijn, blijkt het in de huidige praktijk nog best lastig om met AI-toepassingen de gewenste doelen te halen en op die manier bij te dragen aan een duurzaam voedselsysteem. Al meteen in de opstartfase heeft het ELSA Lab AI for Sustainable Food Systems de oorzaken van dat probleem dan ook geanalyseerd. Naast literatuuronderzoek vonden er toen ook veel gesprekken plaats om erachter te komen waar de verschillende partijen tegenaanlopen als ze met behulp van AI-technologie veranderingen willen doorvoeren binnen het voedselsysteem. Vervolgens werd al vrij snel duidelijk dat nog niet iedereen op één lijn zat voor wat betreft de na te streven duurzaamheidsdoelen en wat daarvoor nodig is.
Ook bleek dat er veel bezorgdheid is over de inzet van AI. Want is dat wel veilig? Wat doet dat bijvoorbeeld met de oude en vertrouwde manieren om voedsel te produceren, de samenwerkingsverbanden en de (machts)verhoudingen in de markt? Maar ook: wat voor verschuivingen brengt het teweeg op de arbeidsmarkt? En wat zijn de effecten op dierenwelzijn? Dat alles liet zich samenvatten tot vier aandachtspunten. Belanghebbenden bij AI-ontwikkelingsprojecten moeten:
- Overeenstemming bereiken over de duurzaamheidsdoelen die een AI-toepassing dient.
- Rampen voorkomen en de risico’s van AI-ontwikkeling beperken.
- Solidariteit tussen burgers dienen, gelijkheid en rechtvaardigheid waarborgen en oog hebben voor dierenwelzijn.
- Zorgen voor een evenwichtige verdeling van de kosten en baten van AI tussen belanghebbenden.
En het zijn ook precies de bovenstaande vier aspecten waar het ELSA Lab zich op richt, om zo bij te dragen aan een betrouwbare en ethisch verantwoorde AI-technologie die aan alle geldende regels voldoet en die verschillende partijen dus met een gerust hart kunnen inzetten om de transitie naar een duurzaam voedselsysteem te ondersteunen en wellicht zelfs te versnellen.
Welke AI-methoden of technologieën worden er tijdens het onderzoek gebruikt?
Het gaat met name om Computer vision, multimedia classification & search, Machine learning & Big Data, Knowledge engineering en Interpretable Artificial Intelligence.
Wordt er samengewerkt met andere sectoren?
De focus ligt op agri-food, dus op productie, verwerking en consumptie van voedsel. Een breder consortium van betrokkenen stuurt en adviseert het Lab en biedt casuïstiek. Zij zijn gerelateerd aan de volgende organisaties: Provincie Gelderland, Oost NL, FME, ZLTO, FarmResult BV, ICT Campus Veenendaal, Regiodeal FoodValley, Noldus Information Technology BV, VicarVision, ConnectedCare en OnePlanet Research Center. Daarnaast werkt het ELSA Lab AI for Sustainable Food Systems nauw samen met de andere ELSA Labs, om zo van elkaar te kunnen leren en de kwaliteit van elk ELSA Lab te verhogen.
Wat is het ultieme succes dat dit ELSA Lab kan bereiken?
Een bijdrage leveren aan de ontwikkeling en groei van AI die ook echt de transitie naar een duurzaam voedselsysteem helpt realiseren. Het ELSA Lab heeft als ambitie een bekende hub te worden waar overheden, tech-bedrijven en onderzoekers (in binnen- en buitenland) heen kunnen gaan. En dat zou dan een plek moeten zijn waar verschillende partijen niet alleen up-to-date kennis rond de ethische, juridische en sociale aspecten van AI vinden, maar waar ze ook terecht kunnen voor diensten die helpen om innovatieve AI-toepassingen te ontwikkelen die de transitie naar een duurzaam voedselsysteem faciliteren.
Gehonoreerd met het NL AIC Label
De Nederlandse AI Coalitie heeft het NL AIC Label ontwikkeld om haar visie op de ontwikkeling en toepassing van AI in Nederland kracht bij te zetten. Een NL AIC Label is een formele erkenning van (de kwaliteit van) een activiteit in lijn met de ambities en strategische doelen van de NL AIC. De NL AIC feliciteert het ELSA Lab AI for Sustainable Food Systems van harte!
Honorering financiering ELSA Lab
NWO en de Nederlandse AI Coalitie hebben de NWA-call ‘Mensgerichte AI voor een inclusieve samenleving – naar een ecosysteem van vertrouwen’ gelanceerd. Na een toetsing door een onafhankelijke NWO beoordelingscommissie zijn eind januari 2022 vijf projecten gehonoreerd, waaronder dit ELSA Lab. De NL AIC feliciteert alle betrokkenen met deze honorering en wenst hen veel succes toe bij de verdere ontwikkeling van het ELSA Lab.
Meer informatie?
Geïnteresseerd in dit ELSA Lab? Onderstaande personen zijn betrokken bij de ontwikkeling van dit ELSA Lab:
- Vincent Blok, Wageningen University & Research (WUR)
- Mireille van Hilten, Wageningen University & Research (WUR)
Wilt u meer informatie over Mensgerichte AI en het ELSA concept, dan nodigen we u graag uit deze pagina te bezoeken.
